Pjerun bě wjeršny bóh słowjanskeho, wosebje ruskeho pantheona; pola nawječornych a połodnišich Słowjanow dokładźe so jeho česćenje z posrědnistwom městnostnych a wosobowych mjenow Čěskej, Pólskej, Serbiskej, Chorwatskej kaž tež w łóbskej rěčinje a při Baltiskim morju. Wo Lutykach poda jendźelski mnich Doderik lěće 1141 powěsć, zo česćachu Thora, po wšěm zdaću mjenujo Pjeruna z półnócnogermanskim wotpowědnikom.

Prawdźepodobnje rěkaše ranski abo rujanskosłowjanski bóh Porenut(ius) poprawom Pjerunic, štož móžeš jako ‚Pjerunowy syn‘ wułožić. Słowakske słowo parom, pólske piorun a ruske перýн woznamjenja błysk a hrimanje. Połóbski peründan abo perendan wotpowěduje němskemu Donnerstag (Donarowemu dnjej) a jendźelskemu Thursday. Słowjanska etymologija mjena (zakład wot pjeru ‚biju‘ z činićelskim přiwěškom -un, přir. ruske скакýн ‚wubědźowanski kóń‘) je přewidna; Pjerun je ‚pjerjacy‘.

W indoeuropskim zwisku steja pornjo Pjerunej sewjerogermanski Thor (čejuž maćer Fjörgyn mjenowachu) poćežmo juhogermanski Donar, grjekski Zeus, litawski a staropruski Perkunas, letiski Perkons a indiski Indra. Jako njebjeski bóh bě Pjerun – předewšěm drje staršej dobje indogermanskeje ekspansije – hrózbny błyskomjetar a knjez dudnjaceho hrimota, w pozdźišim času pak tež darićel dešća a bóh płódnosće (přirunaj indiskeho boha dešća Pardžanyu abo romskeho Jupitera pluvia = dešćojteho) kaž tež zakitowar swětoweho porjada a zaničowar mocow chaosa, kotrež jewjachu so w podobje swětnišćoweje waki – pola Germanow srjedźozemskeho hada, pola Indow hadźaceho demona Vritry.

Posrědnje naspomnjeny bu Pjerun hižo prěnjej powěsći wo nabožinskich předstawach Słowjanow z šesteho lětstotka, hdyž so tući na Balkansku półkupu předobywachu: Bycantinski stawiznopisar Prokop z Caesareje twjerdźi wo słowjanskich kmjenach w 3. knize swojich Historijow, zo woni do hromoweho twórca jako jeničkeho boha wěrja (štož bě zawěsće wopak, ale widźomnje stoješe jeho kult znajmjeńša tejle zahej dobje prědku). Z mjenom so wón prěni raz sedmym stolěću w bycantinskej legendźe wo žiwjenju swjateho Demetria ze Sołuna naspomni; w njej wójskowy wjednik Chatzon wěšćernje so woprašawši, dóstanje wot Pyrena wotmołwu, zo wón tute město dobudźe (štož so pak jemu tola njeporadźi). Dźesatym lětstotku so Aleksander Wulki w bołharskim přełožku „Aleksandreidy“ – po interpretatione slavica – jako „Pjerunowy syn“ poznamjeni, štož wotpowěduje „Diowemu synej“ grjekskeho prěnjotnika. W Pověsti vrjemjennych lět mjenuje so Pjerun za lěta 907, 912, 945 a 971 zhromadnje z Wjelesom bójski rukowaćel ruskich zrěčenjow z bycantinskim mócnarstwom, kaž Zdeněk Váňa wuwjedźe. Slědźer dale wo ruskim kulće Pjeruna (Mythologie und Götterwelt, s. 72) rozprawi:

„Doprědka stupi lěta 980, jako jemu wjerch Włodźiměr Kijewje pornjo druhim boham drjewjany idol ze slěbornej hłowu a złotej brodu nastaji. To same sčini samsnym času Dobrynja, Włodźiměrowy wuj, w Nowgorodźe, Pjerunowa socha steješe na brjoze Wolchowa. Ale tutej postawje buštaj jeno mało lět česćenaj, přetož po swojej křćeńcy je Włodźiměr lěta 988 Kijewskeho přiboha zničić dał a biskop Akim lěće 989 Nowgorodskeho. Tola česćownosć napřećo Pjerunej přežiwješe mjez ludom pod křesćanskim powjerchom hišće wjacore stolěća, kaž to ruske apokryfy a cyrkwinske traktaty z jědnateho hač šěsnateho lětstotka wobswědčeju. Cyrkej pytaše, Pjerunowy kult z tym wutupić, zo jeho nadawki přenjese na profetu Eliasa (samsny wosud podeńdźe kultaj Dia a Helia Grjekskej). Z toho nasta „Ilja gromownik“ (Helias hromosćelak), kiž nimo hromow a błyskow tež dešćik, rosu, sněh a krupy sćeleše. Zda so, zo wón tutu za ratarstwo tak wažnu powětrowu činitosć wot Pjeruna zdźědźi (přirunaj na přikład bołharske дъждът пере dešćuje so).“

Po zdaću buchu Pjerunej čłowjeske wopory sobu přinošowane; w lěće 983 jemu Rusojo pječa křesćanskeju Warjagow woprowachu, kiž běštaj přibohi haniłoj. Tež Połóbscy a Baltiscy Słowjenjo morjachu k česći bohow jatych křesćanow, kaž mnicha Johanna Scota 1066 w Retrje; hakle před mało lětami buchu na rujanskim kapje Arkona rozkoćene nopowe kosće namakane, z kotrychž da so tohorunja sudźić na woprowanje ludźi (snano za čas bojow z Danami 12. lětstotku).

Wažny Pjerunowy přimjet bě sekera – jako znamjo sapaceho błyska –, kotraž so tohodla, runje tak kaž podobny klepač Mjölnir nordiskeho Thora, jako wozdobny přiwěšk wužiwaše (po připadźe je dźensa mjez nowymi pohanami zaso woblubowana). Sekerowe amuletty nadeńdźechu so ruskich mohilach jako přidawki, podobnje kaž Thorowe hamory wikingskich rowach. Jako buchu šwedscy Warjagowje poněčim slawizowani, přenjesechu woni swoje česćenje Thora prosće na Pjeruna, wočiwidnje jeho kaž samsneho boha začuwajcy. Runja ratarskemu Thorej dyrbješe słowjanskeho boha wosebje jednory lud přewšo lubować, zela-li ruske spisy na njeho hišće w šěsnatym stolěću. Bołharojo so jemu kłonjachu samo hišće wósmnatym lětstotku, swědči mnich Spiridon.

Archeologiske dokłady Pjerunoweho kulta će nikak njedźiwaju na centralnym swjatnišću Peryń pola Nowgoroda, ale tež wšelakore přibóžki, kotrež buchu w Nowgorodźe a samo šlezyskim Opolu namakane, so z Pjerunom identifikuja. Tež dubowe zdónki ze zasadźenymi kundrozowymi rubakami, kiž so Dnjeprje a Desnje nańdźechu, płaća jako swědčenja Pjerunoweho česćowanja, přetož dub – swětowe drjewo Słowjanow – běše jemu swjaty.